Beste online bookmakers Nederland in 2025

By Jasper Vermeer - Tuesday 3rd June 2025 8:18 PM

Als speler wil je vanzelfsprekend kiezen voor de beste online bookmakers. Dat is logisch, want juist daar vind je de hoogste odds, de aantrekkelijkste bonussen en de meest uitgebreide wedmogelijkheden. Maar waar begin je met zoeken? Wij hebben onderzoek gedaan naar de beste bookmakers van Nederland en zetten de meest betrouwbare en aantrekkelijke opties overzichtelijk voor je op een rij.

Beste online bookmakers

Voor Nederlandse spelers die net wat meer vrijheid zoeken, zijn er aantrekkelijke alternatieven beschikbaar. Het gaat om bookmakers die actief zijn zonder Nederlandse vergunning en zijn daardoor in staat hogere odds, royalere bonussen en snellere uitbetalingen te bieden. Onderstaande bookmakers behoren tot de absolute top dankzij hun betrouwbaarheid, aanbod en gebruiksgemak.

1. Gxbet – Beste bookmaker voor voetbal weddenschappen
2. NewLucky – Beste bookmaker Nederland voor snelle uitbetalingen
3. FoxyGold – Beste bookmaker NL met royale bonussen
4. TenBet – Beste Esports bookmaker Nederland
5. Magius – Beste Nederlandse bookmaker voor mobiel wedden

Beste Nederlandse bookmakers online – Beoordeling

Aan de hand van factoren als betrouwbaarheid, odds, klantenservice en gebruikservaring hebben we de beste bookmakers voor je geselecteerd. In onderstaande beoordeling zie je in één oogopslag welke aanbieders uitblinken en waarom juist deze platforms favoriet zijn onder Nederlandse spelers.

1. Gxbet – Beste bookmaker voor voetbal weddenschappen

Voor liefhebbers van voetbal is Gxbet een van de beste bookmakers zonder Cruks. Als speler kun je hier namelijk rekenen op scherpe odds met een uitgebreid aanbod aan internationale en nationale voetbalcompetities, van de Eredivisie tot de Premier League en zelfs lagere divisies. De bookmaker is voorzien van een gebruiksvriendelijke interface, vliegensvlugge laadtijden en door de slimme filters plaats je eenvoudig een inzet, ook tijdens live wedstrijden.

Maar waar deze Nederlandse bookmaker zich echt in weet te onderscheiden is de diepgang van voetbalmarkten. Je kunt inzetten op klassiekers zoals winnaar en beide teams scoren, maar ook op meer geavanceerde opties zoals handicaps, spelersstatistieken en live corner bets. Dankzij realtime-updates en dynamische odds ben je altijd verzekerd van de meest actuele quoteringen.

Daarnaast biedt Gxbet een volledig geïntegreerd casinoplatform met een aanbod dat bestaat uit meer dan 7000 spellen. Denk hierbij aan gokkasten, maar ook krasloten en zelfs crash games, alles is aanwezig. Spelers plaatsen hier eenvoudig een storting met crypto, profiteren daarnaast van rakeback en kunnen zelfs aanspraak maken op persoonlijke bonussen. Dit samen zorgt ervoor dat Gxbet niet alleen de beste bookmaker voor voetbal is, maar ook een krachtig all-in-one platform voor iedere speler.

Welkomstbonus: Geniet als nieuwe speler van een knallende start in het sportsbook met 100% bonus tot €500 op je eerste storting. Ideaal voor wie meteen met een voorsprong wil inzetten.

Voordelen van Gxbet:

• Riante startbonus voor nieuwe sportgokkers
• Gebruiksvriendelijke mobiele app voor zowel Android als iOS
• Regelmatige beloningen zoals cashback en rakeback
• Uitgebreid aanbod aan sportmarkten en casinospellen van over de hele wereld
• Klantenservice die dag en nacht klaarstaat

Nadelen:

• Minimumbedrag voor uitbetaling ligt wat hoger dan gemiddeld
• De website is alleen beschikbaar in het Engels

2. NewLucky – Beste bookmaker Nederland voor snelle uitbetalingen

Als je geen zin hebt om dagen te wachten op je winst, dan is NewLucky het casino zonder Cruks waar je helemaal goed zit. Het gaat hier namelijk om een bookmaker die uitblinkt in snelle uitbetalingen en dat combineert met een soepel platform waarop zowel sportweddenschappen als casinospellen perfect samenkomen.

Wat meteen opvalt bij deze Nederlandse bookmaker, is hoe soepel snelheid en flexibiliteit samenkomen. Uitbetalingen via crypto staan vaak binnen enkele minuten op je rekening, terwijl ook traditionele betaalmethoden zoals creditcard of bankoverschrijving verrassend snel worden afgehandeld. Dit snelle betaalproces zorgt niet alleen voor de nodige mate van vertrouwen, maar ook voor controle. Tel daar vervolgens het royale VIP-programma met rakeback en wekelijkse cashback bij op, en je begrijpt waarom veel spelers dit zien als een van de beste online bookmakers.

Ook wanneer we kijken naar gebruiksgemak lijkt NewLucky goed te scoren. Aanmelden doe je bijvoorbeeld met één klik op Google of Telegram en je wisselt razendsnel tussen sportwedden en casinospellen zonder opnieuw te moeten inloggen. Het aanbod is bovendien uitgebreid: van live betting op voetbal of esports tot duizenden gokkasten van grote ontwikkelaars. Het resultaat is een bookmaker die zich onderscheidt met een vlotte, moderne aanpak die perfect aansluit bij de wensen van de Nederlandse speler.

Welkomstbonus: Bij je eerste storting bij NewLucky wordt je speeltegoed automatisch verdubbeld tot €300. Perfect om meteen in te zetten op jouw favoriete sporten.

Voordelen van NewLucky:

• Meer dan 5500 casinospellen zorgen voor eindeloos speelplezier
• Authentieke beleving in het live casino met echte dealers
• Navigeren gaat moeiteloos dankzij de heldere interface
• Hoge uitbetalingsgrenzen: tot €10.000 per dag en €50.000 per maand
• Gebruikersvriendelijk ontwerp dat ook mobiel uitstekend werkt

Nadelen:

• Je hebt relatief weinig tijd om aan de bonusvoorwaarden te voldoen
• Een no deposit bonus ontbreekt

3. FoxyGold – Beste bookmaker NL met royale bonussen

Ben je op zoek naar een bookmaker met de hoogste online casino bonussen, dan is FoxyGold absoluut het bekijken waard. Deze aanbieder weet namelijk nieuwe en bestaande spelers voortdurend te verrassen met royale bonussen die verder gaan dan het standaardaanbod.

Deze Nederlandse bookmaker lijkt zich vooral te focussen op het bieden van een uitbundig promotiebeleid. Als nieuwe speler start je hier meteen goed met een 150% welkomstbonus tot €1200 en 120 gratis spins. Daarnaast zijn er dagelijkse extra’s zoals free spins, reload bonussen en een VIP-programma dat rakeback en cashback combineert. Deze constante stroom aan beloningen zorgt ervoor dat je je als vaste speler hier gewaardeerd voelt.

Daarnaast laat ook de spelervaring hier weinig te wensen over. Zo is het sportsbook uitgebreid en overzichtelijk, met inzetmogelijkheden op populaire sporten, live weddenschappen en zelfs esports. Door de aanwezigheid van een aantal handige filters vind je razendsnel je favoriete weddenschappen. De soepele overstap van sportsbook naar casinospellen zorgt ervoor dat FoxyGold een van de meest complete platforms is voor wie graag afwisselt tussen sport en casino.

Welkomstbonus: Nieuwe spelers bij FoxyGold ontvangen een 150% bonus tot €1200 en 120 gratis spins op Book of Dead bij hun eerste storting.

Voordelen van FoxyGold:

• Vaak terugkerende promoties waarbij je extra tegoed ontvangt
• Groot spelaanbod dat goed aansluit bij de voorkeuren van spelers
• Altijd bereikbare klantenservice zonder lange wachtrijen
• Supersnel registratieproces, klaar in een paar minuten
• Betrouwbare speelomgeving dankzij moderne beveiligingstechnologie

Nadelen:

• Voor bonussen of promoties is een minimale inzet van €20 vereist
• Telefonisch contact met de klantenservice is niet mogelijk

4. TenBet – Beste Esports bookmaker Nederland

Voor Nederlandse liefhebbers van esports is TenBet een absolute aanrader. Dit buitenlandse online casino blinkt uit in zijn brede dekking van toernooien, gebruiksvriendelijke platform en sterke odds als het gaat om esports. Je vindt hier alle grote toernooien van League of Legends en Counter-Strike tot Dota 2.

Waar het onderscheidende vermogen van deze Nederlandse bookmaker ligt, is het Esports aanbod. Niet alleen ben je hier aan het juiste adres voor populaire markten als ‘matchwinner’ of ‘first blood’, maar ook voor geavanceerde weddenschappen zoals kaartwinnaars of handicaps. Daarbij zijn de quoteringen competitief, vooral bij grote events zoals de LEC of The International. Wat het nog aantrekkelijker maakt, is dat je als nieuwe speler kunt profiteren van een royale 300% welkomstbonus, een zeldzaamheid in deze niche.

Hoewel de focus ligt op esports, kun je hier ook prima terecht voor traditionele sporten als voetbal, tennis en basketbal. Je geniet daarbij van een overzichtelijke interface die mobiel goed toegankelijk is. Tel daar vervolgens de vele stortingsopties bij op, en je merkt al snel dat TenBet zijn plek in de top van beste bookmakers meer dan verdient.

Welkomstbonus: 300% op je eerste storting, plus elke week 100% sportbonus tot €1000 op maandag, woensdag en vrijdag.

Voordelen van TenBet:

• Ondersteuning voor zowel FIAT als meer dan 15 cryptovaluta
• Royale welkomstbonus en aantrekkelijke wekelijkse acties
• Hoge winstlimieten voor sportweddenschappen en casinospellen
• Meer dan 200 voetbalmarkten en 35+ sporten om op te wedden
• Gebruiksvriendelijk platform met snelle toegang tot sport en slots

Nadelen:

• Er is (nog) geen aparte app beschikbaar voor mobiel gebruik
• Eerste storting moet minimaal €25 bedragen

5. Magius – Beste Nederlandse bookmaker voor mobiel wedden

Zoek je een bookmaker die perfect werkt op mobiel en ook nog eens volledig inspeelt op de Nederlandse markt? Dan is Magius een verrassende uitblinker. De mobiele versie van deze Nederlandse bookmaker draait razendsnel, is overzichtelijk ingedeeld en biedt toegang tot populaire sporten, live wedden en bonussen.

Wat vooral opvalt: de mobiele interface is slim opgezet en werkt ook bij dit online casino zonder registratie bijzonder prettig. Je navigeert namelijk eenvoudig tussen sportcategorieën, wedstrijden en markten. Het laden van statistieken, odds en cash-out opties gebeurt bijna instant, wat cruciaal is bij mobiel inzetten. Fijn is ook dat je direct op de homepage al kunt wisselen tussen sport en casino, zonder te hoeven in- of uitloggen.

Daar komt vervolgens nog eens bij dat alle functionaliteiten van deze crypto casino volledig beschikbaar zijn op mobiel: van cryptobetalingen en bonussen tot live support en snelle uitbetalingen. Je plaatst hier zonder problemen stortingen met ruim zes verschillende crypto. Dit samen zorgt ervoor dat Magius tot een van de beste keuzes voor Nederlandse spelers behoort die mobiel willen wedden zonder concessies te doen aan snelheid, gemak of aanbod.

Welkomstbonus: Nieuwe spelers bij Magius krijgen een 100% sportbonus tot €100 op hun eerste storting.

Voordelen van Magius:

• Volledig Nederlandstalig platform, van registratie tot support
• Gevarieerd spelaanbod met gokkasten in alle soorten en stijlen
• Toegankelijke welkomstbonus, ook interessant voor recreatieve spelers
• Lage instapdrempel dankzij minimale stortingsvereisten
• Gebruiksvriendelijke omgeving afgestemd op Nederlandse spelers

Nadelen:

• Maximale uitbetalingen zijn vrij beperkt
• Navigatie en vormgeving kunnen iets strakker en moderner

Waarom online wedden bij de beste buitenlandse bookmaker?

Wie op zoek is naar betere odds, hogere bonussen en minder restricties, komt al snel uit bij buitenlandse bookmakers. Deze aanbieders staan erom bekend factoren als vrijheid met gebruiksgemak te combineren en bieden vaak meer keus dan Nederlandse sites. Zeker voor spelers die beschikken over de nodige ervaring kunnen de beste bookmakers het verschil maken tussen gewoon wedden en echt winnen.

Meer wedopties

De beste bookmakers weten zich te onderscheiden door hun uitgebreide aanbod aan wedopties. Waar lokale aanbieders zich moeten houden aan strenge regels, kun je bij bookmakers die gevestigd zijn in het buitenland vaak rekenen op meer vrijheid. Neem bijvoorbeeld weddenschappen op gele kaarten, corners, individuele spelersstatistieken en zelfs op evenementen buiten de sport. Tevens is wedden hier vaak een stuk geavanceerder, met realtime statistieken en extra opties die je in Nederland niet vindt. Het is soms zelfs mogelijk om gebruik te maken van systeemweddenschappen die door lokale regels vaak beperkt zijn. Dit grotere aanbod zorgt ervoor dat veel spelers het een stuk aantrekkelijker vinden om buiten de Nederlandse markt te kijken, zeker wanneer je graag inzet op nichesporten of meer controle wilt houden over je wedstrategieën.

Aantrekkelijke bonussen voor wedden

Bij de beste bookmakers in het buitenland profiteer je van bonussen die in Nederland niet zijn toegestaan. Neem bijvoorbeeld stortingsbonussen van 200% of meer, reload bonussen en cashback acties voor sportweddenschappen. Er zijn zelfs bookmakers te vinden die dagelijkse of wekelijkse boosts aanbieden bij populaire wedstrijden of extra winst bij combinatieweddenschappen. Doordat deze bookmakers niet zijn gebonden aan de strenge regels van de Nederlandse Kansspelautoriteit, is het voor deze aanbieders mogelijk om een stuk creatiever en royaler te zijn in hun promoties. Niet alleen zorgt dit ervoor dat het voor spelers aantrekkelijk is om zich hier aan te melden, ook blijven spelers langer actief doordat ze vaker worden beloond.

Betere odds

Reken ook op een stuk hogere odds bij de beste bookmakers gevestigd in het buitenland. Omdat ze minder te maken hebben met belastingdruk en restricties, kunnen ze scherpere quoteringen aanbieden. Kijken we naar topwedstrijden in de Premier League dan zien we odds van 2.10 waar Nederlandse bookmakers 1.95 bieden. Ook bij combi weddenschappen of niche sporten zijn de verschillen veelal flink in jouw voordeel.

Wedden zonder limiet

Kies je voor een van de beste bookmakers buiten de Nederlandse landsgrenzen, dan ervaar je maximale vrijheid in hoe en waarop je wilt wedden. Je bepaalt hier namelijk zelf je inzet, stelt je eigen weddenschappen samen en kunt live inzetten terwijl de wedstrijd bezig is. Tel daar de markten bij op die in Nederland verboden zijn, zoals politieke verkiezingen, realityshows of specifieke spelersstatistieken. Tevens loop je hier tegen veel minder limieten aan als maximale inzetten of winstplafonds, waardoor het voor high rollers mogelijk is om hun strategie volledig uit te kunnen voeren. Het gaat hier om een mate van vrijheid die het wedden niet alleen spannender maakt, maar ook stukken persoonlijker en flexibeler vergeleken met Nederlandse bookmakers.

Mogelijkheid om met crypto te wedden

Een ander groot voordeel van de beste buitenlandse bookmakers is dat je hier kunt wedden met cryptocurrency. Dit is een optie die je bij bookmakers in Nederland simpelweg niet tegenkomt door de strikte regels die er gelden. Platforms zoals Gxbet en CoinCasino accepteren populaire munten als Bitcoin, Ethereum en Litecoin, waarmee je snel en anoniem kunt storten en opnemen. Het gaat om een betaalmethode die niet alleen extra privacy biedt, maar waarbij transacties ook razendsnel worden verwerkt. Veel spelers zien dit als een groot voordeel, zeker omdat crypto de laatste jaren sterk in opkomst is. Wedden bij een crypto casino geeft je de vrijheid om flexibeler en discreter te spelen.

Geen Cruks controle bij een sports bookmakers

Omdat buitenlandse bookmakers niet onder de Nederlandse regelgeving vallen, vindt er geen Cruks controle plaats. Dat betekent dat je ook kunt spelen als je in het register staat. We raden dat overigens niet aan. Maar voor spelers die waarde hechten aan privacy en graag zelf bepalen waar en wanneer ze spelen, bieden de beste bookmakers uitkomst dankzij minimale verificatie en weinig bemoeienis.

Wedden zonder iDIN, KYC controle of Cruks check

Bij bookmakers zonder Nederlandse licentie hoef je meestal geen uitgebreide identificatieprocedures te doorlopen. Dit betekent geen iDIN, geen verplichte KYC en geen Cruks controle: je kunt hier dus snel en anoniem aan de slag. Dit spreekt vooral spelers aan die privacy waarderen en zonder kopzorgen willen wedden.

Conclusie: waarom de beste online bookmakers het overwegen waard zijn

Als je houdt van vrijheid, gemak en net wat meer uit je weddenschappen halen, zit je bij de beste buitenlandse bookmakers helemaal goed. Geen onnodige processen, wel scherpe odds en fijne bonussen. Het voelt gewoon prettiger spelen en dat merk je meteen.

Wat maakt een online bookmaker betrouwbaar?

Als speler bij een van de beste bookmakers in Nederland wil je er natuurlijk zeker van zijn dat je met een eerlijke en veilige aanbieder te maken hebt. Maar waar let je dan op? In deze sectie leggen we uit welke kenmerken de beste bookmakers onderscheiden van de rest, zodat je met een gerust hart kunt wedden.

Buitenlandse vergunningen

De beste bookmakers opereren met een vergunning uit het buitenland, denk hierbij aan de Malta Gaming Authority (MGA), Kahnawake Gaming Commission of Curaçao eGaming. Het gaat om vergunningen die worden verstrekt door erkende toezichthouders, die strenge controles uitvoeren op eerlijke spellen, correcte uitbetalingen en verantwoord speelgedrag. Hoewel het hier niet om vergunningen gaat die zijn uitgegeven door de Nederlandse Kansspelautoriteit, bieden ze wel degelijk bescherming en regels waar aanbieders zich aan moeten houden. Voor spelers betekent dit dat je ook buiten de Nederlands regelgeving op een veilige manier kunt wedden, zolang je maar kiest voor een bookmaker met een erkende buitenlandse licentie die goed staat aangeschreven.

Beveiliging van persoonsgegevens en data overdracht

Bij de beste bookmakers kun je ervan op aan dat de beveiliging van jouw gegevens centraal staat. Gevoelige informatie zoals betaalgegevens en persoonlijke data worden standaard versleuteld met SSL-encryptie, waardoor het voor derden onmogelijk is om hier toegang toe te krijgen. Tevens maken de beste bookmakers gebruik van beveiligde servers en geavanceerde firewalls om datalekken te voorkomen. Tot slot is de omgang met persoonsgegevens strikt geregeld: je gegevens worden alleen gebruikt voor verificatie en het leveren van diensten, nooit voor commerciële doeleinden zonder jouw toestemming. Hierdoor speel je altijd in een veilige en vertrouwde omgeving, waarbij privacy en databeveiliging vooropstaan.

Sportsbook van de beste game providers

Topproviders stellen hun sportsbook software alleen beschikbaar aan de allerbeste bookmakers die ook daadwerkelijk aan strenge eisen voldoen. Ook als het gaat om een online casino zonder registratie willen deze aanbieders hun reputatie beschermen. Ze werken daarom alleen samen met platforms die professioneel opereren en een veilige speelomgeving bieden.

Signalen van betrouwbaarheid zijn onder meer:

• Spelstatistieken en odds in realtime
• Transparante voorwaarden en wed limieten
• SSL-beveiliging en licentie van erkende toezichthouders
• Positieve gebruikerservaringen en reviews

Buitenlandse bookmakers in Nederland: risico’s en alternatieven

Online bookmakers die opereren zonder vergunning brengen de nodige risico’s met zich mee. Hoewel ze vaak aantrekkelijke bonussen en minder beperkingen bieden, zijn er toch een aantal zaken waar je als speler rekening mee dient te houden. Zo zijn spelers altijd zelf verantwoordelijk, want verplichte tools voor verslavingspreventie, zoals speellimieten of uitsluitingsregisters, ontbreken vaak. Ook is er hier vaak geen garantie op hulp bij conflicten of uitbetalingen. Het ontbreken van toezicht maakt deze platforms kwetsbaarder voor onbetrouwbaar gedrag, waardoor voorzichtigheid geboden is bij het kiezen van een bookmaker zonder vergunning.

Veilige alternatieven: legale bookmakers Nederland

Spelers die veiligheid en bescherming belangrijk vinden, kunnen altijd kiezen voor een bookmaker met een Nederlandse vergunning. Deze platforms vallen namelijk onder streng toezicht van de Kansspelautoriteit en bieden daarbij duidelijke voorwaarden, eerlijke odds en verplichte maatregelen voor verantwoord spelen. Ook zijn Nederlandse bookmakers transparant over bonussen, is de klantenservice in het Nederlands en worden uitbetalingen altijd netjes verwerkt volgens duidelijke regels. Bovendien garanderen deze bookmakers toegang tot hulp in het geval van verslavingen.

Verantwoord spelen

Op een verstandige wijze gokken begint altijd met bewustwording. Stel daarom altijd een budget in voor jezelf en bepaal altijd vooraf hoeveel tijd je wilt besteden aan het wedden. Maak daarnaast optimaal gebruik van functies zoals stortingslimieten, pauzes of zelfuitsluiting op het moment dat het spelen te veel wordt. Ook is het belangrijk om nooit te spelen om verliezen goed te maken en zie wedden enkel als een vorm van entertainment, niet als inkomstenbron. Door te kiezen voor de beste bookmakers die actief verantwoord spelen ondersteunen, is het voor jou als speler mogelijk om grip te houden op je eigen speelgedrag.

Conclusie

Zowel buitenlandse als Nederlandse bookmakers hebben zo hun eigen voordelen. Buitenlandse aanbieders bieden vaak meer vrijheid en creatievere bonussen, terwijl de beste Nederlandse bookmakers uitblinken in veiligheid, duidelijkheid en ondersteuning bij verantwoord spelen. Er is hierbij geen absolute winnaar, het hangt volledig af van wat jij belangrijk vindt.

Na het uitgebreid vergelijken van de beste bookmakers in NL staat Gxbet met stip op nummer één. Als speler kun je hier rekenen op scherpe quoteringen, een ruim en gevarieerd spelaanbod en een gebruiksvriendelijke ervaring. De snelle uitbetalingen in combinatie met de aantrekkelijke bonussen en ondersteuning voor zowel populaire als minder bekende sporten maakt dat het platform geschikt voor ieder type speler. Daarnaast zorgen samenwerkingen met top aanbieders ervoor dat je altijd kunt rekenen op een betrouwbare en professionele speelomgeving. Gxbet weet als geen ander kwaliteit te combineren met flexibiliteit, en dat maakt het tot de beste bookmaker van Nederland voor wie op zoek is naar een moderne bookmaker die alles in huis heeft: van top quoteringen en snelle uitbetalingen tot een platform dat zonder problemen werkt en altijd blijft vernieuwen.

Referenties

1. Veilig wedden in Nederland – (Kansspelautoriteit)
2. Hulp en begeleiding voor mensen met gokproblemen – (loketkansspel.nl)

Jasper Vermeer

Jasper Vermeer is een ervaren journalist en industriekenner met een passie voor de dynamiek van de online gokwereld. Na zijn studie Media en Communicatie aan de Universiteit van Tilburg werkte hij jarenlang als verslaggever voor tech- en entertainmentwebsites, waarna hij zich specialiseerde in iGaming en kansspelwetgeving. Als schrijver voor GamblingIndustryNews.com duikt Jasper diep in onderwerpen als compliance, vergunningen, affiliate marketing en de invloed van nieuwe technologieën zoals VR en AI op het speelgedrag van consumenten. Hij staat bekend om zijn heldere analyses en het leggen van verbanden tussen wetgeving, consumententrends en bedrijfsstrategieën. Jasper combineert een journalistieke aanpak met praktijkervaring: hij test platforms persoonlijk, volgt juridische ontwikkelingen op de voet en spreekt regelmatig met insiders uit de branche. Hij wil spelers, operators én beleidsmakers voorzien van goed onderbouwde informatie. In zijn vrije tijd kijkt hij graag voetbal, speelt hij af en toe poker met vrienden en verdiept hij zich in gedragspsychologie. Zijn doel is om de iGaming-industrie transparanter en verantwoordelijker te maken.